Zwitserse omzetbelasting (BTW) plicht

van buitenlandse ondernemingen

De informatie hieronder is slechts van algemene aard en is niet bedoeld als de enige basis voor het doorvoeren van transacties of het evalueren van de gevolgen voor de Zwitserse omzetbelasting van geplande of uitgevoerde transacties.

Wat houdt Zwitserse BTW plicht in?

Een buitenlands bedrijf dat aan de Zwitserse omzetbelasting is onderworpen moet Zwitserse BTW in rekening brengen op transacties die in Zwitserland/Liechtenstein belastbaar zijn; moet met de Zwitserse omzetbelasting conforme facturen uitreiken; moet een boekhouding bijhouden van de relevante zakelijke transacties en andere BTW-relevante vastleggingen; moet documenten met betrekking tot alle boekhoudkundige vastleggingen bewaren; moet periodiek (standaard per kwartaal, vanaf 2025 alternatief jaarlijks) BTW-aangifte doen en de verschuldigde BTW op de BTW-aangifte betalen; moet de door de Zwitserse belastingautoriteiten gevraagde informatie verstrekken.

Bouw een bloeiende Zwitserse bedrijfsactiviteit op

Een Zwitserse BTW-registratie kan de impuls zijn voor het opbouwen van een bloeiende Zwitserse bedrijfsactiviteit, ondanks het feit dat de buitenlandse onderneming buiten Zwitserland is gevestigd en ook geen infrastructuur in Zwitserland heeft. Verschillende in het buitenland gevestigde cliënten van VAT plus zijn door de jaren heen in staat geweest om hun Zwitserse activiteiten op indrukwekkende wijze uit te breiden. Deze succesverhalen hebben allemaal twee belangrijke kenmerken gemeen: ten eerste is hun succes duurzaam, in een aanzienlijk aantal gevallen al meer dan 10, 15 of zelfs 20 jaar. Ten tweede waren deze succesvolle buitenlandse bedrijven vanaf het begin vastbesloten om de Zwitserse btw-, douane- en handelswetgeving professioneel in hun bedrijfsprocessen te implementeren. Dit laatste is waar VAT plus om de hoek komt kijken.

Uitgangspunt van de Zwitserse BTW plicht

In het algemeen zal elk buitenlands bedrijf dat zaken doet in Zwitserland zo goed als zeker aan de Zwitserse omzetbelasting zijn onderworpen en zal zich voor toepassing van de Zwitserse omzetbelasting moeten registreren. Als het niet verplicht is om zich voor Zwitserse omzetbelasting te registreren, kan een buitenlands bedrijf, mits aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan, de optie hebben om zich vrijwillig te registreren.

Het concept van wat vaak "verlegging" wordt genoemd, wordt in de Zwitserse omzetbelasting veel minder toegepast (d.w.z. slechts in een zeer beperkt aantal gevallen) dan in BTW stelsels van andere landen.

Wanneer een buitenlands bedrijf aan de Zwitserse omzetbelasting denkt, moet het dus niet beginnen met het bepalen van zijn Zwitserse BTW positie met de verwachting dat de afnemer van de Zwitserse levering door het buitenlandse bedrijf de persoon zal zijn die de voor die transactie verschuldigde Zwitserse btw voor zijn rekening zal moeten nemen.

In principe is elk buitenlands bedrijf voor de Zwitserse BTW belastingplichtig als:
- het een wereldwijde jaaromzet van meer dan CHF 100'000 heeft, en
- belastbare transacties uitvoert die onder het toepassingsgebied van de Zwitserse BTW vallen (de Zwitserse bepalingen over de zogenaamde plaats van prestatie bepalen of de Zwitserse BTW op een specifieke transactie van toepassing is), en
- op basis van de Zwitserse BTW voorschriften inzake de "belastingplichtige persoon" het buitenlandse bedrijf volgens de wet geacht wordt de Zwitserse BTW verschuldigd te zijn.

Verplichte of vrijwillige BTW plicht

Het regelgevend kader inzake de Zwitserse omzetbelastingplicht in samenhang met binnenlandse transacties maakt een onderscheid tussen ondernemers die verplicht zijn zich voor toepassing van de Zwitserse BTW te registreren en ondernemers die een dergelijke verplichting niet hebben, maar zich niettemin vrijwillig voor toepassing van de Zwitserse BTW mogen registreren. Dit verschil is niet zonder gevolgen en bepaalt onder andere voor wie en op welk moment de Zwitserse BTW plicht van rechtswege ingaat respectievelijk op het eerst in aanmerking komende tijdstip kan ingaan.

Verplichte BTW plicht

Buitenlandse bedrijven die voldoen aan de voorwaarden van het bovengenoemde basisprincipe van de Zwitserse omzetbelastingplicht, moeten binnen 30 dagen vanaf het moment dat aan de voorwaarden voor verplichte BTW plicht is voldaan, zich voor de Zwitserse BTW registreren.

Een breed scala aan activiteiten die door buitenlandse bedrijven worden uitgevoerd kunnen of zullen tot een Zwitserse BTW plicht leiden, waarbij als zodanig kunnen worden genoemd (niet uitputtend):

- bouwwerkzaamheden op een locatie in Zwitserland, bijvoorbeeld als hoofdaannemer of onderaannemer;
- levering van roerende goederen vanuit het buitenland naar Zwitserland (= invoer) in combinatie met installatie of montage in Zwitserland door / voor rekening van de buitenlandse leverancier;
- levering van roerende goederen, aangekocht in Zwitserland/Liechtenstein, met (volgens de Zwitserse BTW voorschriften) plaats van levering binnen het Zwitserse belastinggebied;
- levering van roerende goederen vanuit het buitenland naar Zwitserland (= invoer) om te worden geïnstalleerd in onroerende goederen die zich in Zwitserland bevinden;
- werkzaamheden aan een in Zwitserland gelegen onroerend goed, waarbij het te gebruiken materiaal in Zwitserland wordt ingevoerd;
- werkzaamheden aan in Zwitserland gelegen onroerende goederen, zonder invoer van te gebruiken materiaal, die worden verricht voor een in Zwitserland voor BTW doeleinden geregistreerde afnemer/ontvanger die deze werkzaamheden aan goederen (verricht door de buitenlandse ondernemer) niet in zijn BTW-aangifte in Zwitserland als verwervingen aangeeft;
- levering van software in combinatie met installatie, configuratie, testen en dergelijke, op locatie in Zwitserland;
- werkzaamheden aan goederen op een locatie in Zwitserland, bijvoorbeeld steigerbouw, montage van podia, onderhouds- of reparatiewerkzaamheden;
- architectendiensten met betrekking tot in Zwitserland gelegen onroerend goed;
- levering van digitale diensten aan niet-belastingplichtigen (d.w.z. particulieren of entiteiten die niet voor de Zwitserse omzetbelasting zijn geregistreerd);
- tot en met 2024: het houden van evenementen in Zwitserland, op voorwaarde dat dit niet wordt beschouwd als het verrichten van prestaties die zijn vrijgesteld van Zwitserse omzetbelasting. De persoon die in eigen naam een evenement aankondigt en organiseert voor bezoekers of genodigden, wordt beschouwd als de organisator van het evenement, evenals de persoon die een of meer organisatoren opdracht geeft om een volledig evenement of delen daarvan te organiseren.
- de verhuur van roerende goederen in Zwitserland, terwijl de goederen niet worden ingevoerd in het kader van de uitvoering van de huurovereenkomst;
- de verhuur van een in Zwitserland gelegen server colocatie voor exclusief gebruik;
- het als zodanig doorbelasten van leveringen van goederen of diensten, wanneer deze volgens de regels inzake de plaats van prestatie van goederen of diensten aan de Zwitserse omzetbelasting onderworpen zijn.

Vrijwillige BTW plicht

Buitenlandse bedrijven die niet voldoen aan de voorwaarden voor verplichte Zwitserse omzetbelastingplicht, kunnen onder voorwaarden kiezen voor een vrijwillige BTW registratie. Doorgaans moet een vrijwillige BTW plicht worden gezien in verband met transacties die kwalificeren als leveringen van goederen.

In de regel staat de optie van vrijwillige BTW registratie niet open voor buitenlandse bedrijven die diensten verlenen aan in Zwitserland gevestigde afnemers, wanneer deze diensten volgens de Zwitserse regels inzake het verlenen van diensten respectievelijk inzake het belastbare object worden beschouwd als de verwerving van diensten.

Daarom kan bijvoorbeeld een in het buitenland gevestigde advocaat of consultant die diensten verleent aan in Zwitserland gevestigde klanten die typisch zijn voor zijn bedrijfssector (d.w.z. juridische diensten, consultancydiensten), zich niet vrijwillig voor toepassing van de Zwitserse omzetbelasting registreren. Een dergelijke BTW registratie is niet nodig.

Voor een buitenlands bedrijf dat betrokken is bij leveringen van goederen die vanuit het buitenland in Zwitserland worden geleverd, vormt de basis voor zijn vrijwillige Zwitserse BTW plicht de zogenaamde onderworpenheidsverklaring buitenland ("Unterstellungserklärung Ausland").

Met de "Unterstellungserklärung Ausland" verbindt de buitenlandse onderneming zich ertoe als importeur op te treden bij invoer van goederen die uit het buitenland komen, alsmede de Zwitserse BTW in rekening te brengen die verschuldigd is op de zogenaamde daaropvolgende binnenlandse levering aan de afnemer in Zwitserland/Liechtenstein. Als (vrijwillig) voor de Zwitserse omzetbelasting geregistreerde persoon heeft de buitenlandse onderneming recht op aftrek van de Zwitserse BTW bij invoer -onder de voorwaarden zoals gelden voor het recht op aftrek van Zwitserse voorbelasting.

De "Unterstellungserklärung Ausland" staat de buitenlandse onderneming toe om in individuele gevallen niet als importeur op te treden, op voorwaarde dat bepaalde procedurele stappen worden gevolgd. In dat geval treedt de afnemer zelf als importeur op, hetgeent betekent dat de buitenlandse onderneming die afnemer voor die specifieke transactie geen Zwitserse BTW in rekening brengt.

Een buitenlandse onderneming die, ondanks het feit dat ze in het bezit van een "Unterstellungserklärung Ausland" is, steeds of in sommige gevallen niet als importeur voor Zwitserse BTW bij invoer optreedt, maar desondanks Zwitserse BTW aan haar afnemers in rekening brengt, moet er zich van bewust zijn dat die afnemers juridisch gezien het recht kunnen hebben om de ten onrechte in rekening gebrachte Zwitserse BTW terug te vorderen. Afhankelijk van de wetgeving van het land waarin de buitenlandse onderneming is gevestigd, kan het op onregelmatige wijze in rekening brengen van Zwitserse BTW ook strafrechtelijke gevolgen voor de buitenlandse onderneming hebben, alsmede voor andere personen die het op onregelmatige wijze in rekening brengen van Zwitserse BTW hebben mogelijk gemaakt of niets hebben ondernomen om dit te voorkomen, ondanks het feit dat zij van het op onregelmatige wijze in rekening brengen van Zwitserse BTW op de hoogte waren -dan wel hadden kunnen of moeten zijn.

Zwitserse BTW bij invoer

In beginsel valt elk goed dat het belastinggebied van Zwitserland (en Liechtenstein) binnenkomt, onder het bereik van de Zwitserse BTW bij invoer. Dit betekent dat voor elk commercieel verzonden goed dat de grens overgaat, een douaneaangifte ten invoer moet worden gedaan, zelfs als het feitelijk verschuldigde bedrag van de Zwitserse BTW bij invoer nihil is. Rechtstreeks verbonden met de noodzaak van het doen van een douaneaangifte bij invoer is de vraag wie gerechtigd zal zijn om op te treden als importeur.

Bedrijven, zowel buitenlandse als Zwitserse, hebben de neiging om te negeren dat de hoedanigheid van importeur aan BTW-technische regels is onderworpen. Dus niet iedereen die als importeur wil optreden, kan dat voor Zwitserse BTW doeleinden ook daadwerkelijk doen.

Doorslaggevend voor de hoedanigheid van importeur voor BTW doeleinden is voor wie - vanuit BTW-technisch oogpunt gezien - de goederen op het moment van invoer zijn bestemd. In de regel is de importeur van goederen die vanuit het buitenland naar een ontvanger in Zwitserland worden gestuurd degene aan wie in Zwitserland/Liechtenstein de goederen zijn geadresseerd.

Echter, wanneer goederen vanuit het buitenland naar een ontvanger in Zwitserland worden gestuurd en deze goederen -door of voor rekening van de leverancier- op de plaats van bestemming in Zwitserland moeten worden geïnstalleerd, gemonteerd of iets soortgelijks, dan kan uitsluitend de leverancier als importeur optreden.

Trucjes zoals het opsplitsen van de levering in een factuur voor materiaal (dat moet worden geïmporteerd) en een aparte factuur voor installatie, met als doel de Zwitserse ontvanger als importeur te laten optreden en de Zwitserse omzetbelastingplicht van de leverancier te ontgaan, zijn niet alleen onjuist maar ook zeer dom. In een dergelijk geval heeft de ontvanger geen recht op aftrek van de geheven Zwitserse BTW bij invoer in zijn Zwitserse BTW aangifte.

Een buitenlands bedrijf dat in het bezit is van de "Unterstellungserklärung Ausland" is gerechtigd -heeft zich er feitelijk toe verbonden- om voor Zwitserse BTW doeleinden als importeur op te treden. Wanneer een dergelijk buitenlands bedrijf goederen vanuit het buitenland naar een ontvanger in Zwitserland/Liechtenstein verzendt, zal dat buitenlandse bedrijf dus -in overeenstemming met zijn "Unterstellungserklärung Ausland"- als importeur optreden, tenzij het voor die specifieke levering op de juiste procedurele wijze heeft afgezien van de toepassing om zelf als importeur op te treden.

Fiscale vertegenwoordiging, zekerheidstelling

Een buitenlands bedrijf dat zich voor de Zwitserse BTW registreert -ongeacht of het verplicht of vrijwillig omzetbelastingplichtig is- moet een in Zwitserland gevestigde fiscaal vertegenwoordiger benoemen. Dit laatste wordt niet voorgeschreven door de Zwitserse BTW regelgeving om het leven van buitenlandse bedrijven moeilijker te maken, maar om juridische redenen gebaseerd op administratief recht en internationaal recht.

Bovendien moeten buitenlandse bedrijven in het kader van de Zwitserse BTW registratie een zekerheid ten gunste van de Zwitserse belastingdienst stellen. Standaard bedraagt de zekerheid 3% van de geschatte Zwitserse omzet voor de komende 12 maanden, met een minimale zekerheid van CHF 2'000/CHF 3'000, afhankelijk van de beoordeling door de Zwitserse belastingdienst.

De zekerheid, die een deposito of een bankgarantie afgegeven door een Zwitserse bank kan zijn, wordt door de Zwitserse belastingdienst vastgehouden (vrij van rente) zolang het Zwitserse BTW nummer actief is. De zekerheid wordt geretourneerd na deactivering van het Zwitserse BTW nummer, en de ontvangst van de uitbetaling kan enkele maanden na de einddatum van de BTW registratie op zich laten wachten.

Compliance kosten en kostprijsbepaling

Buitenlandse bedrijven die zich willen registreren of overwegen zich te registreren voor de Zwitserse BTW moeten er rekening mee houden dat ze de compliancekosten (voornamelijk de kosten voor het opzetten van de registratie en de periodieke kosten van fiscale vertegenwoordiging) in hun prijsbepaling meenemen. Buitenlandse bedrijven moeten dus een idee hebben van de Zwitserse BTW compliancekosten voordat ze een prijsofferte doen aan of prijsafspraken met hun klanten maken.

Een buitenlands bedrijf dat zich niet bewust is van het Zwitserse prijsniveau of niet bereid is of niet in staat is om de compliancekosten te dragen die met een Zwitserse BTW registratie gepaard gaan, moet zorgvuldig overwegen of het inderdaad voor dat bedrijf een goed idee is om de Zwitserse markt op te gaan en in plaats daarvan andere opties overwegen, zoals het gebruik van een lokale agent of kiezen voor constructies zoals een commissionairsstructuur.

Indienen van BTW aangiften

Buitenlandse bedrijven die voor toepassing van de Zwitserse omzetbelasting zijn geregistreerd moeten periodiek BTW aangifte indienen. Tot 31 december 2024 betekent dit dat buitenlandse bedrijven normaal gesproken elk kwartaal een BTW aangifte zullen indienen.

Vanaf 2025 mogen kleine en middelgrote ondernemingen (MKB's) op verzoek jaarlijks BTW aangifte doen, waarbij dan de (geschatte) omzetbelasting vooraf in termijnen moet worden betaald. Dit zou interessant kunnen zijn voor kleinere bedrijven met een Zwitserse omzet van maximaal CHF 100.000 per jaar, of bedrijven die niet elk kwartaal omzet hebben te rapporteren.